“Nguồn cội của mọi khổ đau trên đời đều từ 3 việc mà ra: tham, sân, si”
"Tham Sân Si là TAM ĐỘC, là sự ham muốn thái quá, là một cơn giận, nóng nảy, thù hận, không vừa lòng, không như ý muốn, là sự u tối không suy xét theo lẽ phải, hay dở tốt xấu"
Tham là gì?
Tham là tham lam, là sự ham muốn quá mức đến mức bị cuốn theo, bị đắm chìm vào những thứ khiến mình ưa thích, lòng tham không biết chán, không có điểm dừng, càng có được những thứ bản thân ưa thích lại càng tham.
Khởi tạo lòng tham xuất phát từ chính những như cầu của con người về: Ăn uống (thực), ngủ nghỉ (thùy), sắc đẹp (sắc), tài sản (tài) và danh vọng (danh).
Lòng tham trước nhất là vì bản thân mình, sau đến là cho gia đình, mở rộng ra là xã hội, quốc gia. Lòng tham thường đi liền với điều ác, đó là tranh giành, ganh ghét, đấu đá, chém giết, chiến tranh… ắt là để giành bằng được thứ mình muốn (tham) bằng bất cứ thủ đoạn nào (ác).
Sân là gì?
Sân nghĩa là cơn giận, lòng thù hận, giận dữ khi không được vừa lòng, thỏa ý muốn của bản thân. Sân cũng chính là sự bất bình, cảm thấy bị xúc phạm nên “mượn” lý do đó để làm điều sai trái.
Từ giận dữ ban đầu hóa thành sự oán trách, ấm ức trong lòng, giữ đó làm cái cớ để trả thù về sau. Phật dạy, sân xuất phát từ sự yêu thích, bảo vệ “cái ta” hoặc “cái của ta”. Điều này cũng có thể hiểu rằng “cái tôi” của mỗi cá nhân.
Ví dụ, nếu kẻ nào đó chê bai, nhiếc móc người khác, mình nghe mình không cảm thấy bị làm sao cả. Nhưng nếu những nhiếc móc đó là dành cho mình hoặc người thân của mình thì trong lòng sẽ cảm thấy rất khó chịu, ấm ức, nóng giận “phừng phừng”.
Trong Kinh Hoa Nghiêm có nhắc đến sự ảnh hưởng của “sân” như sau:
“Một niệm lòng sân hận nổi lên, thì trăm ngàn cửa nghiệp chướng đều mở ra. Một đốm lửa sân có thể đốt hết muôn mẫu rừng công đức”
Si là gì?
Si là sự si mê đến mê muội, vô minh, không sáng suốt.
“Si” khiến con người ra không còn khả năng hiểu lẽ phải, phân biệt đúng sai, tốt xấu… từ đó vô tình hoặc cố ý tạo ra những điều sai trái, có hại cho cả bản thân và người khác.
Sự vô minh khiến con người ta không thể thấy và hiểu được những thói hư, tật xấu đang dần hủy hoại bản thân, khiến bản thân sa lầy vào con đường tội lỗi không cách nào thoát ra nổi.
“Si” còn tai hại hơn “tham”, “sân” ở chỗ nếu “tham”, “sân” nổi lên nhưng con người ta sáng suốt, không “si” mê, mê muội thì “tham” hay “sân” cũng chẳng thể làm gì được.
Làm thế nào để bớt tham sân si
Dưới đây là một số cách điển hình bạn nên làm để loại bỏ tam độc là lòng tham, sự ghen ghét, ngu si trong tâm của mỗi người.
+ Bạn cần phân biệt được những hành vi không đúng của bản thân, để từ đó nhắc nhở bản thân tránh phạm những lỗi lầm đó.
+ Bạn luôn luôn tự nhủ với bản thân rằng tham sân si là cảm xúc tiêu cực, cần loại bỏ trong cuộc sống để không làm ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh.
+ Bạn nên biết rằng mỗi người đều có những năng lực, tài năng riêng biệt vậy nên hãy làm tốt công việc của mình, không nên so đo với người khác, hay trách móc người xung quanh.
+ Hãy học cách tôn trọng người khác, nhìn nhận mọi việc theo chiều hướng tích cực để suy nghĩ thông suốt.
Hy vọng bài viết trên có thể giúp bạn hiểu về tham sân si và cách giảm bớt tham sân si cho mình.
